بازگشت سرمایه گذاری یا Return On Investment چیست؟

بازگشت سرمایه گذاری چیست؟

بازگشت سرمایه گذاری یا Return On Investment (ROI) شاخصی برای اندازه‌گیری عملکرد یک سرمایه‌گذاری است، که جهت ارزیابی بهره وری یک سرمایه‌گذاری، و یا مقایسه‌ی بهره‌وری سرمایه‌گذاری در زمینه های مختلف استفاده میشود.

در واقع ROI تلاش میکند که بصورت مستقیم و شفاف مقدار بازگشت سرمایه‌ی یک سرمایه‌گذاری خاص را به نسبت هزینه های آن سرمایه‌گذاری برآورد و اندازه‌گیری نماید.

برای محاسبه ی شاخص ROI سود یا منفعت حاصل شده از آن سرمایه‌گذاری بر هزینه های آن سرمایه‌گذاری تقسیم میشود. نتیجه بصورت درصدی یا ضریب بیان میشود.

فرمول بازگشت سرمایه یا Return On Invstment(ROI) برابر است با:

ارزش فعلی سرمایه‌گذاری متناسب با درآمد حاصل شده از فروش کالا یا خدمات در آن سرمایه‌گذاری در زمینه‌ی مورد بررسی است. به دلیل اینکه نرخ ROI بصورت درصدی اندازه‌گیری می‌شود، این شاخص خیلی راحت میتواند با نرخ ROI سرمایه‌گذاری‌های دیگر مقایسه شود، به همین دلیل این شاخص به ما این اجازه را میدهد که انواع مختلف سرمایه‌گذاری ها را در مقابل یکدیگر مقایسه و ارزیابی کنیم.

تقسیم بندی نرخ بازگشت سرمایه (ROI)

نرخ ROI یک معیار بسیار محبوب و شناخته شده می‌باشد، و این مهم نیز به لطف خاصیت تطبیق‌پذیری و سادگی آن است. اساسا، نرخ بازگشت سرمایه‌گذاری میتواند بعنوان یک پیمانه‌ یا عیاری برای اندازه‌گیری میزان سودآوری یک سرمایه‌گذاری استفاده شود. این نرخ میتواند در سنجش سرمایه‌گذاری در بازار سهام نیز استفاده گردد، شاخص ROI برای شرکتی که قصد دارد جهت توسعه ی کار خود کارخانه‌ای را تاسیس کند نیز کاربرد دارد،  و یا حتی این شاخص در معاملات املاک و مستغلات نیز قابل محاسبه و بررسی است.

محاسبه ی این نرخ، به خودی خود آنچنان پیچیده نیست و تفسیر و بررسی آن برای طیف گسترده ای از کاربردهایی که دارد بسیار ساده است.

اگر شاخص ROI یک سرمایه‌گذاری مثبت است، پس احتمالا ارزشمند است و باید جدی‌تر به آن توجه نمایید! اما اگر فرصتهای دیگری با نرخ‌های ROI بالاتر وجود داشته باشد، این سیگنالها می‌توانند به سرمایه‌گذاران کمک کنند تا بهترین گزینه‌های موجود را حذف یا انتخاب کنند.

به همین ترتیب سرمایه‌گذاران باید از سرمایه‌گذاری ها یا فعالیتهای اقتصادی با نرخهای ROI منفی دوری نمایند، چراکه منجر به ضرر خالص خواهند شد!

بیایید مثالی را با هم بررسی نماییم.

سرمایه گذاری شماره ۱: فرض کنید شما در شهریور ماه سال ۱۳۹۸ بر روی سهام خودرو به مقدار ۱۰۰ میلیون تومان سرمایه گذاری می‌کنید، و سهام خود را در شهریور ماه سال ۱۳۹۹ یعنی یک سال بعد، با ارزش ۱۲۰ میلیون تومان بفروش می‌رسانید. حال برای محاسبه ی عایدی شما در این سرمایه‌گذاری، بایستی مقدار سود خود ( معادل ۲۰ میلیون تومان) را بر هزینه ی این سرمایه‌گذاری (۱۰۰ میلیون تومان) تقسیم نمایید:

( ۲۰,۰۰۰,۰۰۰ / ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ) * ۱۰۰ = %۲۰

که در این حالت شاخص ROI معادل ۲۰ درصد خواهد بود.

توسط این اطلاعات، شما میتوانید سرمایه‌گذاری خود را در سهام خودرو با دیگر سهام یا پروژه های اقتصادی مقایسه کنید.

سرمایه‌گذاری شماره ۲: فرض کنید شما در سال ۱۳۹۵ بصورت شراکتی در راه‌اندازی یک شرکت تولیدی بمقدار ۲۰۰ میلیون تومان سرمایه‌گذاری کرده‌اید، و در سال ۱۳۹۸ سهام خود را در این شرکت به ارزش ۲۸۰ میلیون تومان فروخته‌اید.

شاخص ROI سرمایه‌گذاری شما در این شرکت تولیدی برابر با ۸۰ میلیون تومان تقسیم بر ۲۰۰ میلیون تومان:

( ۸۰,۰۰۰,۰۰۰ / ۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ) * ۱۰۰ = %۴۰

و همانطور که در بالا مشاهده کردید معادل ۴۰ درصد است.

محدودیت‌های شاخص ROI

مثالهایی که در بالا بررسی کردیم، تعدادی از محدودیتهای شاخص ROI را برای ما آشکار می‌سازد، بخصوص اینکه توسط این شاخص بخواهیم سرمایه‌گذاری های مختلف را با هم مقایسه کنیم. در حالیکه در سرمایه‌گذاری شماره ۲ میزان سرمایه‌ای که درگیر کردید ۲ برابر سرمایه‌گذاری شماره ۱ بود، مدت زمان بین خرید و فروش سهام شما در سرمایه‌گذاری شماره ۱ یک سال و برای سرمایه‌گذاری شماره ۲ سه سال بود.

شما میتوانید شاخص بازگشت سرمایه یا ROI جهت سرمایه‌گذاری‌های چند ساله‌ی خود را بر این اساس تنظیم کنید. از آنجایی که شاخص ROI کل شما ۴۰ درصد بود، ولی بمنظور اینکه شاخص آن با سرمایه‌گذاری شماره ۱ قابل مقایسه باشد، باید ظرف زمانی شاخص ها را یکسان سازی نماییم. بدین منظور شاخص ROI سرمایه‌گذاری شماره ۲ را بصورت سالیانه محاسبه میکنیم.  برای بدست آوردن ROI سالیانه‌ی خود میتوانید بصورت زیر عمل نمایید:

۴۰ / ۳ = %۱۳.۳۳

همانطور که دیدید شاخص ROI سرمایه‌گذاری شماره ۲ برابر با ۱۳/۳۳ درصد می‌باشد. بنابراین، اگرچه سرمایه‌گذاری دوم سود بیشتری را نصیب شما کرده است، ولی سرمایه‌گذاری اول شما انتخاب کارآمدتری خواهد بود.

ROI را نیز میتوان در رابطه با نرخ بازده (Rate of Return) استفاده کرد، بدین صورت که چهارچوب زمانی پروژه را میتوان مورد پایش قرار داد. همچنین شاید در شاخص ارزش خالص فعلی (Net Present Value – NPV) نیز استفاده شود، که اختلاف ارزش پول در گذر زمان را بر اثر تورم محاسبه می‌کند. استفاده از شاخص NPV زمانی که در محاسبه ی نرخ بازده از آن استفاده میکنیم گاهی اوقات نرخ واقعی بازده (Real Rate of Return) نیز نامیده می‌شود.

توسعه در شاخص ROI، بررسی SROI

اخیرا، سرمایه‌گذاران و مشاغلی خاص، به توسعه‌ی فرم جدیدی از شاخص متریک ROI که بازده اجتماعی سرمایه‌گذاری یا (Social Return on investment – SROI) نامیده می‌شود، علاقه خاصی نشان داده‌اند. SROI در ابتدا در دهه‌ی اول ۲۰۰۰ توسعه یافته و تاثیرات گسترده‌تری از پروژه‌هایی که از ارزش مالی مضاعفی برخوردار هستند (بعنوان مثال معیارهای اجتماعی و زیست محیطی، که در حال حاضر در حسابهای مالی معمولی منعکس نمی‌شوند) را در نظر میگیرد.

SROI کمک میکند که ارزش فعالیتها با معیارهای خاصی مانند محیط زیستی، اجتماعی، حکومتی را (به اختصار (ESG – Enviromental, Social & Governance)) که در سرمایه‌گذاریهای با مسئولیت‌پذیری اجتماعی مورد استفاده قرار میگیرد درک کرده و به ارزشهای آن پی ببریم.

به عنوان مثال ، یک شرکت ممکن است متعهد شود آب را در کارخانه های خود بازیافت کند، و همچنین همه لامپهای روشنایی خود را نیز با لامپ های LED جایگزین کند. این تعهدها و تمهیدات قطعا برای آن شرکت هزینه هایی اولیه‌ای دارند که ممکن است روی ROI سنتی نیز تأثیر منفی بگذارد، اما سود خالص آن برای جامعه و همچنین محیط زیست میتواند منجر به مثبت شدن شاخص SROI شود.

چندین گونه از صورتهای مختلف و جدید شاخص ROI نیز وجود دارند که هر کدام برای اهداف خاصی تبیین و توسعه یافته‌اند.

ROI آمار شبکه های اجتماعی به اثربخشی کمپین‌های شبکه‌های اجتماعی اشاره میکند، برای مثال اینکه چه تعداد کلیک یا لایک برای یک اقدام، یا یک جریان واحد تولید و دریافت خواهد شد.

به همین ترتیب شاخص ROI آمار بازاریابی تلاش میکند که بازده منتسب به تبلیغات یا کمپین‌های بازاریابی را مشخص کند.

و یا اصطلاحا شاخص ROI یادگیری مربوط به میزان اطلاعات آموخته شده و یا حفظ شده به عنوان بازده تحصیلات و یا آموزش مهارتها است.

طبیعتا  هرچه که جهان پیشرفت کرده و اقتصاد نیز تغییر کند، به طور قطع به تناسب آن انواع مختلفی از فرمهای ROI نیز در آینده توسعه خواهد یافت.

با ورود یا ثبت نام در سایت علم پول، از تمامی امکانات سایت و تالار بهره مند شوید.

لطفا نظر خود را در مورد این مقاله با دیگران به اشتراک بگذارید